Za materiał do scenariusza sztuki posłużyła m.in. historia Marii Malickiej, przedwojennej aktorki warszawskiej, dla której ponoć zbudowano scenę przy ul. Marszałkowskiej 8, przy której dziś mieści się siedziba TR Warszawa; w czasie okupacji budynek zajmowało Deutsches Filmtheater, kino "tylko dla Niemców". Artystkę oskarżono o kolaborację z Niemcami w czasie okupacji, a po wojnie objęto zakazem występowania w stolicy.
Punktem wyjścia do poszukiwań jest sztuka serbskiego dramatopisarza Djordje Lebovića pt. "Lalka z łóżka nr 21", poruszająca problem moralnej oceny kobiet-więźniarek Auschwitz, które pracowały jako prostytutki w obozowym domu publicznym. Konstruując teatralną fantazję na temat wojennych historii, twórcy "Puppenhaus" zadają pytania dotyczące stygmatyzacji, karania i oceny ludzi, którzy - z różnych przyczyn - w czasie okupacji nie wpisali się w heroiczną narrację obowiązku walki i poświęcenia życia dla ojczyzny. "W jaki sposób konstruowana jest pamięć historyczna i moralna ocena postaw z przeszłości? Jakie są granice interpretacji i fantazjowania na temat historii, w którą wpisane są trauma i heroizm" - pytają twórcy.
"Język i sposób opowiadania o Auschwitz jest świadomy. Chodziło nam o umieszczenie tych postaci w kontekście, w jakim nie mogły one nigdy funkcjonować; o odwrócenie pamięci, otworzenia jej na alternatywne kody pamiętania - to wszystko, co zostało odsunięte, wyparte. Poszliśmy tropem fantazji - skoro po 70 latach umieszczamy je niezmiennie w kontekście traumy, nie pozwalamy im się z niej wyzwolić. Zależało nam na tej wolności. Pojawia się pytanie - w jaki sposób opowiadać o Auschwitz, jakim językiem? Tak by nie urazić, nie odebrać ofiarom nic z ich cierpienia. Kod pamiętania dotyczy wszystkich postaci w naszym spektaklu" - powiedział podczas środowego spotkania z dziennikarzami reżyser Jędrzej Piaskowski.
Wśród inspiracji twórcy "Puppenhaus" wymieniają także postać Leonie Bathiat, francuskiej aktorki filmowej i teatralnej przełomu lat 30. i 40., znanej jako Arletty. W czasie wojny aktorka miała utrzymywać bliskie relacje z Niemcami. Skazana na więzienie, po opuszczeniu aresztu Arletty powróciła jednak do swej kariery. Przypomniano także o historii warszawskiego lokalu Mon Cafe, kawiarni mieszczącej się przed i w trakcie II wojny w Alejach Jerozolimskich i stanowiącej jedno z najpopularniejszych miejsc spotkań warszawskich homoseksualistów.
"Przebywamy głównie w Warszawie. Na przykład w mieszkaniu Marii Malickiej na Mokotowie, jesteśmy w powstaniu warszawskim, a także w teatrze przy Marszałkowskiej 8., gdzie przez kilka miesięcy mieścił się jej teatr, który splajtował niestety jeszcze przed wybuchem wojny. Ten kontekst także ożywa w naszym spektaklu" - dodał reżyser.
Piaskowski to student V roku Wydziału Reżyserii Akademii Teatralnej w Warszawie. Studiował także muzykologię na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował jako asystent reżysera Michała Borczucha przy realizacji "Apokalipsy" w Nowym Teatrze w Warszawie i Mai Kleczewskiej przy "Dybuku" w stołecznym Teatrze Żydowskim. Jego spektakl, pokazany w Teatrze Nowym w Poznaniu w ramach drugiej edycji Sceny Debiutów, na podstawie dramatu "Versus" Rodrigo Garcii, zwyciężył w plebiscycie publiczności na najlepszy debiut. Przedstawienie zdobyło także nagrodę główną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na V Forum Młodej Reżyserii w Krakowie.
Reżyser przygotował także inscenizacje "Dożynek polskiej piosenki" Mateusza Pakuły w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu, "Leara" wg. Szekspira w Teatrze Nowym w Poznaniu oraz "Raj. Tutorial" w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu.
Spektakl realizowany jest w ramach programu Debiut TR, którego celem jest wspieranie rozwoju najciekawszych reżyserek i reżyserów teatralnych młodego pokolenia. Co roku młody twórca, wybrany przez dział artystyczny TR Warszawa, zapraszany jest do wyreżyserowania swojego spektaklu w sali warsztatowej teatru.
Występują: Lech Łotocki, Sebastian Pawlak, Justyna Wasilewska, Agnieszka Żulewska; reżyseria: Jędrzej Piaskowski; tekst: Magdalena Fertacz; scenografia i reżyseria świateł: Aleksandr Prowaliński; kostiumy: Hanka Podraza; muzyka: Jan Tomza-Osiecki; choreografia: Mikołaj Karczewski.
