"Śmierć kochanka" Witkacego na wystawie i aukcji

21 lutego 1914 roku. Ta data odmieniła losy Witkacego. Tego dnia narzeczona artysty - Jadwiga Janczewska - strzeliła do siebie z browninga, który należał do 29-letniego wówczas Witkiewicza. Tę tragiczną historię artysta przedstawił w pracy "Śmierć kochanka", którą wykonał 6 lat po dramatycznym wydarzeniu. Dzieło oglądać można na wystawie "Sztuka Dawna. Prace na Papierze" w DESA Unicum.

Samobójcza śmierć Janczewskiej to tragedia, za którą Witkiewicz obwiniał samego siebie. Jak głosiła informacja w gazecie "Czas", nie było świadków zdarzenia, a kobieta nie pozostawiła również żadnego listu. Przyczyną samobójstwa miała być "nieuleczalna nerwowa choroba".

Jadwiga Janczewska poznała Witkacego w Krakowie pięć lat przed swoją tragiczną śmiercią. Artysta oświadczył się jej, ponieważ - jak sam pisał - jego życie "zaczęło przybierać formę potwornego nonsensu". Ale już w następnym roku zerwał zaręczyny, oznajmiając, że nie może nikogo kochać, bo "nie ma czym".

Po śmierci narzeczonej Witkacy szukał ukojenia w sztuce, próbując mierzyć się ze swoją traumą poprzez malarstwo. W pracy "Śmierć kochanka", która znalazła się na wystawie, ukazany jest tajemniczy mężczyzna. Znad jego zwłok wydaje się unosić demon o kobiecych kształtach, zwrócony plecami do widza. Ta postać może przywodzić na myśl Jadwigę Janczewską: przypomina ją np. sposób upięcia włosów, znany z fotografii portretowych wykonanych przez Witkacego. Uwagę przykuwa także tło rysunku: ukazujące górski pejzaż. Ono też może odnosić się do samobójstwa Janczewskiej, które miało miejsce pod Pisaną Skałą w Dolinie Kościeliskiej.

Ów "demon" Janczewskiej, uwieczniony na rysunku, prześladował Witkacego. W "Śmierci kochanka" artysta chciał symbolicznie odwrócić bieg rzeczy, przywracając kochankę do życia...

Praca ta, jak i 80 prac innych polskich artystów, znalazła się na wystawie w DESA Unicum, którą można zobaczyć do 3 grudnia. Trafiły na nią także dzieła m.in. Stanisława Wyspiańskiego, Jacka Malczewskiego, Juliusza Kossaka i Stanisława Szukalskiego. Aukcja Sztuka Dawna. Prace na Papierze odbędzie się 3 grudnia 2019 r. (PAP Life)