Nagroda KMLU jest kolejnym – obok przyznawanych od 1994 roku Stypendiów Twórczych Miasta Krakowa oraz nagród literackich w dziedzinie poezji, prozy, debiutu czy książki dziecięcej – doskonale funkcjonującym narzędziem wsparcia dla lokalnego środowiska literackiego. Wyróżnienie wspomaga inicjatywy wiążące się z literackim dziedzictwem miasta i współtworzące jego zróżnicowaną współczesność.
Wyróżnione projekty mogą liczyć nie tylko na nagrody pieniężne, których łączna pula wynosi 200 tys. zł, ale również na promocję na kanałach społecznościowych Krakowa Miasta Literatury UNESCO oraz w ramach zorganizowanych specjalnie dla nich spotkań premierowych w księgarniach kameralnych lub Pałacu Potockich przy Rynku Głównym 20.
Dotychczasowi laureaci i laureatki reprezentowani byli zarówno przez duże wydawnictwa działające na rynku książki (m.in. wydawnictwo Znak, Wydawnictwo Czarne, Wydawnictwo Literackie), jak i przez oficyny niszowe (m.in. Wydawnictwo Ha!art, Wydawnictwo Nisza, Wydawnictwo Drzazgi, Wydawnictwo Officyna, Fundację KONTENT, Wydawnictwo Wolno).
Ukazało się już siedem książek wyróżnionych w pierwszym tegorocznym naborze do Nagrody KMLU: SOS Stowarzyszenie Obrońców Smoków Anny Nowackiej i Oli Bylicy, Dojczyzno moja Dagmary Kraus w tłumaczeniu Ryszarda Wojnakowskiego, Antologia poetek nowogreckich. By słowo swoje własne powiedzieć w tłumaczeniu Leszka Paula, Po prostu chcę podzielić się chwilą Anny Gruver, livestream Jakuba Gutkowskiego, Zadzwoniła do mnie miłość Elżbiety Zechenter-Spławińskiej i Trzewia Aleksandry Paduch.
Do tej pory wsparcie otrzymały projekty literackie m.in.: Alicji Zioło (Krakowianki. Twarze polskiej herstorii), Łukasza Barysa (Małe pająki), Jadwigi Maliny (Przysłona), Barbary Sadurskiej (Rada smoków, Bajka, Bajeczka), Agaty Puwalskiej (Otwarte światy), Moniki Śliwińskiej (Książę. Biografia Tadeusza Boya Żeleńskiego), Elżbiety Łapczyńskiej (Mowa chleba), Oskara Hedemanna (tłumaczenie książki Brutalizm), Marcina Oskara Czarnika (Misterium), Jacka Dehnela i Piotra Tarczyńskiego (Śmierć na Wenecji), Anny Goc (Głusza), Katarzyny Kobylarczyk (Ciałko. Hiszpania kradnie swoje dzieci), Małgorzaty Lebdy (Łaskawe), Cezarego Łazarewicza (Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa), Radka Raka (Agla. Alef), czy Ishbel Szatrawskiej (Toń). Pełna lista laureatów jest dostępna na stronie [LINK].
O wysokim poziomie nagradzanych projektów świadczą sukcesy ich twórców i twórczyń, którzy tylko w 2023 i 2024 roku otrzymali kilkadziesiąt nominacji, nagród i wyróżnień w najważniejszych konkursach literackich w Polsce. Wśród sukcesów należy wymienić chociażby nominacje do Paszportów „Polityki” dla Elżbiety Łapczyńskiej i Mateusza Pakuły, nominacje do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego dlaKatarzyny Kobylarczyk i Małgorzaty Nocuń, nominację do Nagrody Literackiej Gdynia dla Mateusza Górniaka, a także nominację do Nagrody Conrada oraz przyznanie Wawrzynu. Literackiej Nagrody Warmii i Mazur za rok 2023 (nagroda główna i nagroda czytelników) dla Ishbel Szatrawskiej.
Wśród 20 książek nominowanych do nagrody literackiej Nike znalazły się trzy pozycje twórców wyróżnionych Nagrodą KMLU: Ewy Lipskiej, Małgorzaty Lebdy i Cezarego Łazarewicza. W ostatnich latach książki autorów uhonorowanych Nagrodą KMLU zaklasyfikowały się również do finałów Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, Nagrody Literackiej Gdynia i wielu innych.
Jak aplikować?
Nagroda KMLU ma charakter indywidualny i jest przyznawana pisarzom/pisarkom, ilustratorom/ilustratorkom, redaktorom/redaktorkom i tłumaczom/tłumaczkom uczestniczącym w powstaniu publikacji książkowych. O wyróżnienie mogą się ubiegać wydawcy zgłaszający kandydatury wybranych twórców i twórczyń.
Wniosek powinien zawierać m.in. opis projektu wydawniczego, dotychczasowe dokonania kandydata w zakresie działalności literackiej i recenzję planowanej publikacji. Jeden wniosek o przyznanie nagrody może dotyczyć wyłącznie jednego autora, niezależnie od tego, czy stworzony przez niego utwór jest dziełem samodzielnym czy współautorskim.
Termin nadsyłania zgłoszeń do szóstej edycji Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO upływa o godzinie 12.00 10 września 2025 roku. Aktualny nabór dotyczy książek, które zostaną opublikowane do 31 grudnia 2026 roku. Ogłoszenie laureatów/laureatek nastąpi nie później niż 8 października 2025 roku.
Szczegółowe informacje o dokumentacji wnioskowej koniecznej do wzięcia udziału w konkursie znajdują się w regulaminie Nagrody KMLU i na stronie miastoliteratury.pl .
Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO, ustanowiona w 2020 roku na mocy uchwały Rady Miasta Krakowa, jest odpowiedzią na współczesne wyzwania stojące przed branżą książkową. Wyróżnienie jest elementem Programu Patronackiego KMLUrealizującego kluczowe założenia strategii Krakowa Miasta Literatury UNESCO oraz Programu Rozwoju Kultury w Krakowie do roku 2030.
Organizatorem konkursu o Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO jest Gmina Miejska Kraków, a realizatorem KBF – instytucja kultury Miasta Krakowa i operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO (zgodnie z uchwałą nr XXXVII/972/20 Rady Miasta Krakowa z dnia 11 marca 2020 roku).
