Scholars at Risk (SAR) to międzynarodowa sieć instytucji akademickich i osób, której misją jest ochrona prześladowanych członków społeczności uniwersyteckiej oraz promocja wolności akademickiej. Organizując tymczasowe miejsca pracy w instytucjach partnerskich SAR zapewnia bezpieczeństwo zagrożonym akademikom.
W sieci działa 507 uniwersytetów, szkół wyższych i stowarzyszeń w 39 krajach. W ubiegłym roku pomocy szukało ponad 580 uczonych, 115 z nich udało się umieścić na uniwersytetach na całym świecie. Uniwersytet Jagielloński i Instytut Kultury Willa Decjusza dołączyły do sieci jako pierwsze i na razie jako jedyne organizacje w Polsce.
Prof. Candan Badem, nie mogąc bezpiecznie kontynuować swojej pracy i działalności badawczej w Turcji, uzyskał pomoc w ramach programu Scholars at Risk. Wsparcia i schronienia prześladowanemu naukowcowi udzielili Instytut Kultury Willa Decjusza, miasto Kraków oraz Uniwersytet Jagielloński.
„Jestem wdzięczny sieci Scholars at Risk za jej działalność niosącą pomoc i wsparcie prześladowanym, wygnanym i w inny sposób represjonowanym naukowcom z całego świata. Jestem szczęśliwy, że udało mi się trafić do pięknego Krakowa. Zamierzam kontynuować tu moje badania i nawiązać współpracę z polskimi akademikami. Chciałbym również, o ile to będzie możliwe, dotrzeć do zbiorów polskich archiwów. Jestem niezmiernie wdzięczny władzom Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutowi Kultury Willa Decjusza za umożliwienie mi pobytu i pracy naukowej” – powiedział Candan prof. Badem po swoim przyjeździe do Willi Decjusza.
Candan Badem (ur. 1970, Kars) w 2001 r. uzyskał tytuł magistra filologii rosyjskiej i studiów wschodnio-europejskich na Uniwersytecie Birmingham w Wielkiej Brytanii. W 2007 r. obronił doktorat z historii wojen osmańskich na stambulskim Uniwersytecie Sabanci. Przez osiem lat wykładał na uniwersytecie, prowadząc kursy translatorskie z języka rosyjskiego, historii kulturowej, a także historii centralnej tureckiej Azji. Uczestniczył w licznych międzynarodowych konferencjach i sympozjach naukowych. Jest autorem szeregu artykułów naukowych oraz redaktorem publikacji na temat imperium osmańskiego oraz Kaukazu. Prowadził badania z zakresu historii Turcji w państwowych archiwach Wielkiej Brytanii, Armenii, Gruzji i Niemiec. W 2009 r. został jako pierwszy turecki historyk dopuszczony do zbiorów Narodowego Archiwum Armenii w Erywaniu.
Prof. Candan Badem w 2016 r. złożył podpis pod publiczną petycją, wzywającą władze tureckie do wznowienia dialogu z frakcjami z południowo-wschodniej części kraju. Rząd turecki oskarżył sygnatariuszy petycji o zdradę oraz propagowanie terroryzmu i obrazę dobrego imienia Turcji. W sierpniu 2016 r. na mocy rządowego dekretu prof. Badem został wykluczony ze wszystkich publicznych uniwersytetów i urzędów państwowych. W lutym 2019 r. naukowiec został uznany za winnego i skazany na prawie dwa lata pozbawienia wolności w związku z podpisaniem petycji. Zostały na niego nałożone także ograniczenia w podróżowaniu, obowiązujące do 22 sierpnia 2020 r.
Niezdolny do bezpiecznego kontynuowania swojej pracy i działalności badawczej w Turcji, poszukując możliwości badań i nauczania w bezpiecznym miejscu, prof. Badem uzyskał pomoc w ramach międzynarodowego programu Scholars at Risk.
„Kraków jest miastem otwartym, miastem wolności słowa i wolności artystycznej. Od wielu lat jesteśmy też miastem schronienia dla prześladowanych twórców, a od dekady należymy prestiżowej sieci ICORN, w Radzie Dyrektorów której zasiada nasz przedstawiciel. Rola miasta schronienia zobowiązuje nas do tworzenia dogodnych warunków dla wolności słowa, wyrazu artystycznego i form wypowiedzi. Realizujemy tę ideę we współpracy z krakowskimi instytucjami kultury oraz ośrodkami akademickimi” – zaznaczył prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.
Tureckiego historyka powitał w uniwersyteckiej społeczności rektor UJ prof. Jacek Popiel: „Cieszę się, że ten ważny projekt wspierający naukowców jest realizowany w praktyce. Naszego pierwszego stypendystę – prof. Candana Badema, specjalistę z dziedziny nauk humanistycznych – witam na Uniwersytecie Jagiellońskim i życzę owocnego pobytu oraz udanej współpracy z naszym środowiskiem akademickim.”
„Cieszymy się, że profesor Badem jest bezpieczny w Krakowie i że możemy wspierać go w kontynuowaniu pracy naukowej” – powiedziała dyrektor Instytutu Kultury Willa Decjusza Dominka Kasprowicz.
autor: Beata Kołodziej
