Gala była kulminacyjnym punktem obchodów jubileuszu. Od początku roku we wszystkich muzealnych oddziałach odbywały się spotkania publiczności z kuratorami wystaw, dyskusje, warsztaty i koncerty.
"Muzeum Narodowe jest instytucją, która zawsze służyła najważniejszym wartościom od początku jego istnienia do dnia dzisiejszego: narodowi, Polsce, sztuce. Muzeum jest miejscem, gdzie słowa o tożsamości i dziedzictwie nie są wyłącznie słowami, ale prawdziwymi wartościami i te słowa definiują nasze muzeum, są obecne w każdym, codziennym działaniu, w każdym najmniejszym bądź największym projekcie" – mówił Betlej. Podkreślił, że muzeum tworzą ludzie i to jest ich święto. Dziękując pracownikom Andrzej Betlej przypomniał, że od początku istnienia instytucji związanych z nią było 3 tys. 854 osób.
Sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski odczytał list od Andrzeja Dudy. "Jest z czego cieszyć się i co świętować. Krakowskie muzeum to nie tylko jeden z najstarszych i najcenniejszych zbiorów dzieł sztuki w Polsce, to również nowoczesna, prężnie rozwijająca się instytucja kultury przyciągająca tłumy zwiedzających z kraju i zagranicy" – podkreślił prezydent.
Dodał, że ogromne wrażenie robi rozmach, z jakim działa i rozwija się MNK. Przypomniał o odnoszących frekwencyjne sukcesy wystawach z ostatnich miesięcy związanych z jubileuszem 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości: "Dziedzictwo", "Wyspiański", "Niepodległość. Wokół myśli historycznej Józefa Piłsudskiego". "Za ten wkład w narodowe obchody, chcę Państwu dziś szczególnie podziękować, ale też za ekspozycje przygotowane dla potrzeb Pałacu Prezydenckiego, które tworzą niepowtarzalną atmosferę siedziby głowy państwa i miejsca ważnych wydarzeń z życia RP" - podkreślił Andrzej Duda.
Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński w liście do uczestników uroczystości napisał, że dzisiejsze Muzeum Narodowe w Krakowie to "instytucja otwarta, przyjazna dla zwiedzających, korzystająca z najnowocześniejszych rozwiązań technicznych, wsłuchująca się w oczekiwania społeczne". Odpowiedzią na te wyzwania – jak podkreślił – były m.in. wystawy poświęcone Stanisławowi Wyspiańskiemu czy historii komiksu.
Wśród wyzwań minister kultury wymienił budowę oddziału poświęconego twórczości Stanisława Wyspiańskiego i adaptację budynku dawnego hotelu Cracovia oraz przystosowanie go do eksponowania tam zbiorów polskiego wzornictwa przemysłowego. "Najważniejszym z wyzwań, w moim przekonaniu, jest jednak otwarcie po długotrwałym remoncie Muzeum XX. Czartoryskich. Będzie tam eksponowana, będąca od lipca 2017 r. już własnością Muzeum Narodowego w Krakowie, kolekcja Czartoryskich" – napisał Gliński. Podziękował dyrekcji i wszystkim pracownikom MKN za żmudną pracę.
Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski mówił, że decyzja Rady Miasta Krakowa o utworzeniu Muzeum Narodowego była jedną z najlepszych decyzji tego gremium. Przypomniał, że muzeum powstało w czasach, gdy Polski nie było na mapach, "Kraków był duchową stolicą ziem polskich", a niewielka początkowo instytucja szybko rozrastała się dzięki sponsorom i donatorom, którzy rozumieli, że "dziedzictwo to także pokazywanie historii poprzez sztukę".
"Idea tego muzeum była ideą dietlowską – Józef Dietl uważał, że będzie to świadczyć o metropolitalności naszego miasta. Co prawda sam nie doczekał otwarcia muzeum, ale ta idea zaszczepiona przez niego rozwijała się przez wszystkie lata i trwa do dzisiaj" – podkreślił Jacek Majchrowski i przekazał muzeum uchwałę Rady Miasta z 1879 r. o jego utworzeniu.
Podczas gali Muzeum Narodowe zostało uhonorowane Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Srebrne medale "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" otrzymali pracownicy MNK: Magdalena Czubińska, Dorota Dec, Waldemar Komorowski, Janusz Nowak, a brązowymi: Magdalena Laskowska i Elżbieta Zygier.
Pracownicy otrzymali także honorowe odznaki "Zasłużony dla Kultury Polskiej", Złote, Srebrne i Brązowe Krzyże Zasługi, Medale za długoletnią służbę oraz nagrody województwa małopolskiego.
Podczas gali ogłoszono zwycięzców zorganizowanego we współpracy z krakowskim oddziałem Stowarzyszenia Architektów Polskich konkursu na najlepsze rozwiązanie architektoniczno-urbanistyczne budynku Muzeum Stanisława Wyspiańskiego. Pierwszą nagrodę otrzymała spółka Heinle, Wischer und Partner Architekci z Wrocławia.
Krakowskie muzeum jest najstarszą – założoną w 1879 r. – instytucją w Polsce, noszącą nazwę "Narodowe", i największą pod względem liczby oddziałów i zbiorów, którymi się opiekuje. Jego pierwszą siedzibą były Sukiennice, a początkiem zbiorów był dar malarza Henryka Siemiradzkiego – jego obraz "Pochodnie Nerona". Idąc za jego przykładem kilkudziesięciu polskich artystów przekazało swoje dzieła na rzecz nowo powstającego muzeum.
Dziś MNK to dwanaście oddziałów, w których prezentowane są wystawy stałe oraz czasowe i blisko 900 tys. eksponatów. Od 2017 r. liczba zwiedzających MNK przekracza milion osób rocznie: w 2017 roku było to 1,27 mln, w 2018 roku – 1,15 mln, a w 2019 roku, tylko do końca września, ponad 947 tys. osób. W 2019 roku zespół MNK przygotował 28 wystaw i pokazów, m.in. wystawę "Wajda", "Idzie młodość! I Grupa Krakowska", "Moc natury. Henry Moore w Polsce", "Czarno na białym. 200 lat rysunku w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych" oraz cztery wystawy poświęcone twórczości Stanisława Wyspiańskiego. Zwieńczeniem jubileuszowych obchodów będzie otwarcie w grudniu nowego Muzeum Książąt Czartoryskich.
Małgorzata Wosion-Czoba
