Ideą Festiwalu jest popularyzacja muzyki Tadeusza Bairda (1928–1981) – wybitnego polskiego kompozytora patrona Filharmonii Zielonogórskiej, współtwórcy i pomysłodawcy Festiwalu Warszawska Jesień, postaci zapomnianej, bo wciąż niewystarczająco obecnej w polskim repertuarze koncertowym i fonograficznym. Osią wydarzenia jest muzyka Bairda, która jest pretekstem do prezentacji twórczości kompozytorów różnych epok i narodowości, a w szczególności muzyki polskiej.
Tegoroczna edycja jest nijako kontrapunkt do pierwszego Festiwalu, gdzie oś programową stanowiła liryka wokalna. W tym roku będzie prezentowana tylko i wyłącznie twórczość instrumentalna, a motywem przewodnim będzie neoklasycyzm w muzyce. Nurt ten był obecny również w twórczości Bairda, a utrzymane w tej stylistyce kompozycje pojawią się podczas każdego z trzech koncertów.
Festiwal zainauguruje koncert symfoniczny, podczas którego na scenie Filharmonii Zielonogórskiej pojawią się dwie orkiestry: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Zielonogórskiej im. T. Bairda, którą poprowadzi znakomity, młody dyrygent związany z ośrodkami muzycznymi w Zurychu i Barcelonie Maestro Jakub Przybycień oraz Polska Orkiestra Sinfonia Iuventusim. Jerzego Semkowa pod batutą Maestro Norberta Twórczyńskiego. W programie koncertu znajdą się aż cztery koncerty pisane na orkiestrę – propozycja programowa do tej pory nie spotykana w Polsce. Zabrzmi Concerto pour orchestra Aleksanda Tansmana oraz koncerty na orkiestrę Witolda Lutosławskiego, Tadeusza Bairda i Grażyny Bacewicz. Będzie to jednocześnie uroczysta inauguracja jubileuszowego sezonu, 70-lecia istnienia Filharmonii Zielonogórskiej.
Drugi dzień Festiwalu stanie pod znakiem kameralistyki. Punktem wyjścia dla programu będą dwie miniatury neoklasyczne Bairda: Dwa kaprysy na klarnet i fortepian oraz Cztery preludia na fagot i fortepian, które zostały niedawno nagrane w Studio Polskiego Radia w ramach działań Filharmonii Zielonogórskiej i Fundacji im. Ryszarda Peryta na rzecz tworzenia dokumentacji fonograficznej dzieł Patrona instytucji i rejestracji kompletu jego dzieł. W programie znajdą się także kompozycje Tansmana, Beethovena oraz Francisa Poulenca. Wykonają je znakomici młodzi polscy artyści: Tymoteusz Bies (fortepian), Andrzej Ciepliński (klarnet) i Szymon Michalik (fagot), którzy dokonali wspomnianych nagrań. Zabrzmi także po raz pierwszy specjalnie zamówiona na tę okazję kompozycja Talking Love Katarzyny Kwiecień–Długosz – współczesnej kompozytorki związanej z Zieloną Górą.
Zwieńczeniem 2. edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego im. T. Bairda będzie recital duetu fortepianowego w składzie Dominika Peszko i Mikołaj Sikała. W ich interpretacji zabrzmią dzieła Mozarta, Bethovena, Poulenca, a także dwie kompozycje Bairda. Te ostatnie po raz pierwszy będzie można usłyszeć w specjalnie na tę okazje przygotowanych opracowaniach, które przygotował Rafał Kłoczko.
Nad programem Festiwalu czuwa specjalnie powołana na tę okazję Rada Artystyczna. Przewodniczy jej dr hab. Barbara Literska, prof. UZ – znakomita muzykolożka, znawczyni twórczości Bairda, autorka monumentalnej monografii poświęconej kompozytorowi, która do tej pory ukazała się w dwóch językach (Tadeusz Baird. Kompozytor, dzieło, recepcja, 2012 / Tadeusz Baird. The Composer, His Work, and Its Reception, 2020).
Festiwal został uznany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego za cel strategiczny Filharmonii Zielonogórskiej, co zaowocowało zabezpieczeniem w dotacji podmiotowej corocznych środków na podstawowe działania z nim związane, tj. koszty organizacyjne. Niezbędna nań nakłady finansowe związane z zapraszanymi artystami i promocją pozyskiwane są od sponsorów, partnerów i mecenasów kultury.
Dyrektorem i pomysłodawcą Międzynarodowego Festiwalu im. Tadeusza Bairda jest dr Rafał Kłoczko – dyrygent, kompozytor, teoretyk muzyki, dyrektor Filharmonii Zielonogórskiej.
Międzynarodowy Festiwal Muzyczny im. Tadeusza Bairda – patrona Filharmonii Zielonogórskiej – zadebiutował na mapie wydarzeń kulturalnych w Polsce w 2024 r. Jego pierwsza edycja odbyła się pod hasałem „Baird vs. Shakespeare”. Cztery sonety miłosne do sł. W. Szekspira zaprezentowane w trzech autorskich wersjach stały się bazą programu wydarzenia. Na Scenie Filharmonii Zielonogórskiej zaprezentowali się wybitni artyści i zespoły: Tomasz Konieczny, Mariusz Godlewski, Joanna Freszel, Michał Sławecki, Dominika Peszko, a także Wrocławska Orkiestra Barokowa i Orkiestra Symfoniczna FZ pod batutą Rafała Kłoczko. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa poświęcona Bairdowi, a podczas 3 koncertów odbyły się także prawykonania kompozycji specjalnie zamówionych na tę okazję oraz nigdy niewykonywanego Concerto grosso Bairda. Wszystkie wydarzenia zostały zarejestrowane w celach archiwalnych oraz pod kątem ewentualnych wydań fonograficznych.
