"Fundacja im. Zbigniewa Herberta ogłosiła laureatkę jubileuszowej, 10. edycji Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta. Uhonorowano nią Mariannę Kijanowską, ukraińską poetkę i tłumaczkę, autorkę wstrząsającego tomu wierszy Babi »Jar. Na głosy«" - czytamy na stronie fundacji.
"Kijanowska to czołowy głos poezji ukraińskiej ostatnich dwóch dekad. Jej twórczość znajduje się w samym centrum naszego życia literackiego, wywiera wielki wpływ na innych poetów" – uzasadnił werdykt ukraiński poeta i prozaik, członek jury Jurij Andruchowycz.
"W książce »Babi Jar. Na głosy« Kijanowska poważyła się na rzecz niemożliwą – spróbowała oddać głos umarłym. W lamentacyjnych zawodzeniach o ogromnym ładunku emocji, Kijanowska opowiada historię życia i zbrodni" - podkreślił członek jury Tomasz Różycki. Dodał, że są to "historie wyjątkowe, tak jak wyjątkowe jest każde ludzkie istnienie, a równocześnie historię przerażająco uniwersalną, dotyczącą także tych zbrodni, które popełniane są na naszych oczach".
"Jestem chyba jedyną spośród laureatów i laureatek tej nagrody, która mogłaby być sąsiadką Zbigniewa Herberta, gdybyśmy tylko spotkali się w czasie: moje mieszkanie we Lwowie znajduje się czterysta metrów od jego domu przy ulicy Łyczakowskiej" - napisała poetka, cytowana w informacji. "Dziś lwowski dom Herberta jest zagrożony ostrzałem, podobnie jak mój dom. Wojna to jedno z tych doświadczeń, które dzielę z Herbertem" - zaznaczyła Kijanowska.
Laureatkę wyłoniło jury, w skład którego weszli poeci, eseiści, tłumacze i wydawcy: Jurij Andruchowycz (Ukraina), Edward Hirsch (USA), Michael Krüger (Niemcy), Mercedes Monmany (Hiszpania) oraz Tomasz Różycki (Polska).
Uroczystość wręczenia Nagrody odbędzie się 27 października w Teatrze Polskim w Warszawie.
Jak wyjaśniono, bezpośrednią transmisję z tej uroczystości będzie można obejrzeć w mediach społecznościowych Fundacji im. Zbigniewa Herberta.
Marianna Kijanowska urodziła się 17 listopada 1973 r. w Żółkwi pod Lwowem. Ukończyła filologię ukraińską na Uniwersytecie Lwowskim, debiutowała w 1997 r. tomem "Inkarnacja".
W 2017 r. wydała po ukraińsku zbiór wierszy »Babi Jar. Na głosy«, upamiętniający ofiary masowego mordu, dokonanego w podkijowskim Babim Jarze podczas II wojny światowej, kiedy to zginęło blisko 34 tys. Żydów.
Polski przekład tego tomu autorstwa Adama Pomorskiego uhonorowany został w czerwcu 2022 r. przyznawaną w Gdańsku nagrodą Europejski Poeta Wolności.
"Z języka polskiego Kijanowska tłumaczyła na ukraiński m.in. poezje Leśmiana i Tuwima, a także żyjących poetów młodszych pokoleń. Za działalność przekładową została wyróżniona odznaką »Zasłużony dla Kultury Polskiej«" - czytamy o poetce w informacji.
Polski czytelnik mógł poznać wiersze Kijanowskiej w przekładach m.in. Anety Kamińskiej (w antologii "Cząstki pomarańczy. Nowa poezja ukraińska") oraz Adama Pomorskiego.
Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta to wyróżnienie przyznawane corocznie od 10 lat na polu literatury światowej – przede wszystkim w dziedzinie poezji. "Nagroda przyznawana jest za wybitne dokonania artystyczne i intelektualne, nawiązujące do idei, które przyświecały twórczości Zbigniewa Herberta" - napisano na stronie fundacji.
Jej laureatami byli dotąd: W. S. Merwin, Charles Simic, Ryszard Krynicki, Lars Gustafsson, Breyten Breytenbach, Nuala Ni Dhomhnaill, Agi Miszol, Durs Grünbein oraz Yusef Komunyakaa.
