Laureaci Literackiej Nagrody Nobla z ostatnich lat

Krótkie sylwetki laureatów Literackiej Nagrody Nobla z ostatnich lat.


2006 - ORHAN PAMUK, ur. w 1952 roku, turecki pisarz, autor takich powieści jak "Śnieg", "Nazywam się Czerwień", "Biała twierdza". W ojczyźnie określa się go mianem komentatora społecznego, mimo że sam uważa się za twórcę fikcji literackiej, bez skłonności politycznych. Należy do grona "oświeconych" intelektualistów tureckich, o nieortodoksyjnych poglądach religijnych, otwartych na integrację Turcji z Unią Europejską. Był pierwszym pisarzem świata muzułmańskiego, który publicznie potępił fatwę skazującą na śmierć Salmana Rushdiego. W swoich książkach opisuje często kontakt kultur Wschodu i Zachodu. Jego twórczość przetłumaczono na ponad 40 języków.

2005 - HAROLD PINTER, ur. w 1930 roku, brytyjski dramaturg, autor m.in. "Urodzin Stanleya", "Ciszy", "Dozorcy". Uważany jest za najbardziej reprezentatywnego współczesnego brytyjskiego dramaturga drugiej połowy XX wieku, choć w ostatnich latach
częściej gościł na wiecowym podium niż na scenie. Jest przeciwnikiem wojny w Iraku, wcześniej sprzeciwiał się inwazji
NATO w Kosowie i procesowi Slobodana Miloszevicia. Pisuje też antywojenne wiersze.

2004 - ELFRIDE JELINEK, ur. w 1946 roku, w swojej ojczyźnie - Austrii - uchodzi za pisarkę kontrowersyjną. Wysuwano wobec niej zarzuty uprawiania "literackiej pornografii" w powieściach, uznawana jest też za wojującą feministkę. Uznanie i sławę
przyniosła jej powieść "Pianistka" oparta na wątkach autobiograficznych, opublikowana w 1983 roku. Ta powieść została
sfilmowana w 2001 roku przez austriackiego reżysera Michaela Haneke. Po wydaniu powieści "In Lust" (1989), a potem "Gier. Ein Unterhaltungsroman" (2000), Jelinek doklejono etykietkę wojującej feministki. W nocie biograficznej Szwedzka Akademia podkreśla m.in., że jej teksty "poruszają się między prozą a poezją, zaklęciem i hymnem, zawierają sceny teatralne i sekwencje filmowe".

2003 - urodzony w 1940 roku w Cape Town (RPA) w rodzinie o korzeniach niemieckich i brytyjskich JOHN MAXWELL COETZEE jest jedynym dwukrotnym laureatem nagrody Bookera i zdobywcą wielu innych znaczących nagród literackich. W Polsce opublikowano kilka jego powieści - "Czekając na barbarzyńców", "W sercu kraju", "Życie i czasy Michaela K.", "Mistrz z Petersburga", "Hańba". Na początku lat 60. Coetzee wyjechał do Anglii, gdzie pracował jako programista komputerowy. Potem studiował literaturę w Nowym Jorku. W 1984 roku otrzymał tytuł profesora literatury w Cape Town. W 2002 roku zamieszkał w Australii.

2002 - ur. w 1929 roku IMRE KERTESZ, węgierski pisarz, nagrodzony Noblem "za powieści, które przeciwstawiają osobiste doświadczenie jednostki brutalnym zrządzeniom historii". Akademia Szwedzka podkreśliła, że w swojej twórczości 72-letni Kertesz, węgierski Żyd, wraca stale do wydarzenia, które w znacznym stopniu zaważyło na jego życiu - pobycie w Auschwitz.

2001 - V.S. NAIPAUL - ur. w 1932 r. Pisarz pochodzący z Trynidadu i mieszkający w Wielkiej Brytanii, urodził się w Chaguanas w
rodzinie hinduskich imigrantów. Jego ojciec był dziennikarzem i pisarzem. Naipaul jest autorem powieści, krótkich opowiadań i
reportaży. Ukształtowany na styku kilku kultur, Naipaul uczynił motywem swojej twórczości kulturowe kontrasty i destrukcyjny
wpływ, jaki kulturowy imperializm Zachodu wywarł i nadal wywiera na tożsamość Trzeciego Świata.

2000 - GAO XINGJIAN - ur. 1940 r., w Ganzhou we wschodnich Chinach, dziś mieszka we Francji. Jest prozaikiem, tłumaczem,
dramatopisarzem i krytykiem literackim. W czasie rewolucji kulturalnej został wysłany do obozu reedukacyjnego. Do 1979 roku
nie mógł publikować swoich utworów ani wyjeżdżać za granicę. W 1986 roku ostatecznie zakazano w Chinach wystawiania sztuk Gao Xingjiana. Aby uniknąć prześladowań, podjął dziesięciomiesięczną wędrówkę po chińskiej prowincji Sichuan. Na wspomnieniach z tej podróży oparta jest powieść "Soul Mountain", określona przez Akademię Szwedzką jako "jedno z tych wyjątkowych dzieł literackich, nieporównywalnych z niczym innym w światowej literaturze"

1999 - GUENTER GRASS - ur. 1927 r. w Gdańsku. Prozaik, poeta i dramaturg, najgłośniejszy autor niemiecki po II wojnie światowej. Debiutował tomem wierszy "Die Vorzuege der Viudhuehner" (1956), napisał też kilka sztuk teatralnych zbliżonych w poetyce do teatru absurdu. Wielką międzynarodową sławę zyskał dzięki powieści "Blaszany bębenek" (1959), stanowiącej pierwszą część tzw. gdańskiej trylogii, na którą składają się ponadto: opowiadanie "Kot i mysz" (1961) oraz powieść "Psie lata" (1963). Inne jego książki to m.in. "Pod miejscowym znieczuleniem" (1969), "Z dziennika ślimaka" (4971), "Turbot" (1977), "Spotkanie w Telgte" (1979), "Szczurzyca" (1986), "Wróżby kumaka" (1992), "Mój wiek". W 2006 roku Grass wywołał burzę wyznając, że w młodości był żołnierzem SS.

1998 - JOSE SARAMAGO - ur. 1922 r. pisarz portugalski. Sławę zdobył dopiero w wieku sześćdziesięciu lat, kiedy po dwu zbiorach wierszy i felietonów oraz tomie opowiadań opublikował swoją trzecią powieść "Baltazar i Blimunda" (1982). W Portugalii miała ona już ponad 20 wydań, została też przetłumaczona na wiele języków i posłużyła jako libretto opery pt. "Blimunda". Wydał też m.in. "Rok śmierci Ricarda Reisa" (1984), "Historię oblężenia Lizbony" (1989) "Ewangelię według Jezusa Chrystusa" (1991), sztukę teatralną "Długie życie Franciszka z Asyżu" (1987), "Zeszyty z Lanzarote" (1994), "Esej o ślepocie" (1995).

1997 - DARIO FO - ur. 1926 r. reżyser, dramatopisarz, aktor włoski. Popularność przyniosły mu występy w telewizyjnym show
"Conzonisima". Fo w swym dramatopisarstwie nawiązywał do wizji teatru społecznie zaangażowanego, podobnej do tej, którą
realizował Brecht. Ogromna w latach 60. i 70. popularność Dario Fo ostatnio słabła, dopiero przyznanie mu literackiego Nobla ożywiło znów zainteresowanie jego osobą. Tytuły jego sztuk bywają prowokujące np. "Seks", "Dziękuję, troszeczkę spróbuję". Do najważniejszych sztuk Dario Fo należą: "Mistero Buffo", "Przypadkowa śmierć anarchisty", "Pogrzeb pracodawcy".
Słuchaj RMF Classic i RMF Classic+ w aplikacji.

Pobierz i miej najpiękniejszą muzykę filmową i klasyczną zawsze przy sobie.

Aplikacja mobilna RMF Classic