Trzyczęściową symfonię Henryk Mikołaj Górecki tworzył od października do grudnia 1976 r. Premiera dzieła odbyła się 4 kwietnia 1977 roku na festiwalu w Royan we Francji. Dyrygentem orkiestry był wtedy Ernest Bour, a solistką sopranistka Stefania Woytowicz.
Symfonia powstała pod wpływem słów wyrytych na ścianie więziennej celi numer 3 pensjonatu „Palace” przez Helenę Błażusiak: „Mamo, nie płacz, nie. Niebios Przeczysta Królowo, Ty zawsze wspieraj mnie. Zdrowaś Mario”. Dziewczyna została schwytana 25 września 1944 roku przez Niemców w Schronisku na Lubaniu i więziona przez gestapo w zakopiańskim komisariacie mieszczącym się w „Palace”. We wszystkich częściach symfonii słyszymy teksty poruszające tematykę macierzyństwa i rozłąki.
III Symfonia zwana „Symfonią pieśni żałosny” to jedno z najsłynniejszych utworów Góreckiego i kanon muzyki polskiej XX wieku. Dziś III Symfonia należy do najczęściej wykonywanych na świecie polskich dwudziestowiecznych dzieł muzycznych.
Data premiery nowego nagrania nie jest przypadkowa. - Początek listopada to czas zadumy, moment na zatrzymanie się i refleksję, a muzyka Góreckiego doskonale oddaje towarzyszące nam w tym okresie emocje – zaznaczają wydawcy płyty z FN.
- Za każdym razem, gdy stoję przed orkiestrą i wraz z solistami wykonujemy Trzecią Góreckiego, odnoszę wrażenie, że otwieramy przestrzeń – mówi Krzysztof Urbański. – Jakby muzyka tylko rozchyliła zasłonę i pozwoliła nam uczestniczyć w czymś większym, czymś mistycznym – zauważa.
„Górecki 3” to pierwsze wspólne nagranie Dyrektora Artystycznego Filharmonii Narodowej Krzysztofa Urbańskiego z Orkiestrą Filharmonii Narodowej. O wyjątkowości tego projektu stanowi nie tylko eksperymentalne ustawienie orkiestry i mikrofonów, które poszczególnym fragmentom nadają unikatowej wielowymiarowości, ale przede wszystkim nowatorski pomysł Krzysztofa Urbańskiego.Polega on m.in. na powierzeniu partii solowej nie – jak dotychczas w tradycyjnych wykonaniach tego dzieła – jednej sopranistce, ale trójce śpiewaków. Pomysł Urbańskiego, by to wyjątkowe dzieło odkryć na nowo i nadać mu nieznane dotąd oblicze zrodził się już wiele lat temu, a sam proces poszukiwania odpowiednich wokalistów do nagrania trwał ponad dwa lata.
Genezę powstania tego nagrania przedstawia w osobistym wstępie zawartym w książeczce płyty Krzysztof Urbański: - Trzy pieśni. Trzy kobiety. Trzy głosy. Różni je czas, różni miejsce, lecz łączy jedno – bezkresny, nieprzemijający ból po utracie ukochanej osoby. By podkreślić autentyczność każdej z tych historii zdecydowałem się na niekonwencjonalny krok: zamiast jednej sopranistki zaprosiłem do udziału troje różnych śpiewaków. Udało mi się znaleźć wspaniałe głosy, wybitnych artystów, których interpretacje – z inną barwą, ekspresją i światłem – oddają intymny charakter każdej z trzech tragedii. Ich obecność sprawia, że każda część tej symfonii brzmi jak osobny, ludzki głos – głęboki i szczery – charakteryzuje Urbański.
W partiach solowych występuje troje wybitnych solistów: kontratenor Michał Sławecki oraz sopranistki: Edyta Krzemień i Anna Federowicz, artystki znane publiczności również jako wokalistki i aktorki musicalowe polskich teatrów muzycznych, takich jak warszawska Roma, teatry muzyczne w Poznaniu, Gdyni czy Łodzi.
Nagrania dokonano w czerwcu tego roku w Sali Koncertowej Filharmonii Narodowej w Warszawie. Wydawnictwo ukaże się w wersji kolekcjonerskiej – LP i CD, w opakowaniu imitującym płótno malarskie, oraz w wersji standardowej – samo CD. W projekcie okładki znalazł się obraz Dominiki Suszczyńskiej-Mateli pt. „3”.
Światowa premiera zaplanowana została na 21 listopada 2025 – w tym dniu album zadebiutuje także w serwisach streamingowych.
Nagranie powstało we współpracy z firmą CD Accord, a reżyserował je zespół wybitnych specjalistów: laureaci nagrody Grammy – Andrzej Sasin i Aleksandra Nagórko – oraz Antoni Grzymała.
- Proszę Was, żebyście nie próbowali analizować, nie starali się zrozumieć. Pozwólcie muzyce po prostu przez siebie przepłynąć. Niech będzie to chwila zadumy, której nic nie rozprasza. Nie słuchajcie. Odczuwajcie – tymi słowami Krzysztof Urbański zaprasza do poznania swojego „odczytania” III Symfonii.
Podczas koncertów 30 i 31 października w warszawskiej Filharmonii Narodowej Krzysztof Urbański zadyryguje dwiema symfoniami: Symfonią g-moll KV 550 Wolfganga Amadeusa Mozarta oraz III Symfonią Henryka Mikołaja Góreckiego.
Anna Bernat
