Paweł Althamer jest autorem rzeźb, instalacji i prac video. Od ponad 30 lat tworzy prace na pograniczu performansu i działań społecznych. W swoje przedsięwzięcia angażuje znajomych, rodzinę, sąsiadów, w których zasiewa entuzjazm i gen sprawczości. Zasłynął wieloma akcjami, choćby Złotymi Ludźmi, którzy polecieli do Brukseli, napisem 2000 ułożonym ze świateł mieszkań bloku na Bródnie czy podróżami Koziołka Matołka. Wielu widzi w nim szamana, niektórzy nazywają go kosmitą, a biorąc pod uwagę niektóre z jego prac i to, że swoją pracownię nazywa statkiem kosmicznym, to nie dziwi to tak bardzo...
Paweł Althamer był gościem Bliskich Spotkań RMF Classic. Marta Kubala spotkała się z artystą w jego pracowni w warszawskiej dzielnicy Wesoła. Po krótkim oprowadzaniu, artysta włączył muzykę średniowiecznej mistyczki Hildegardy z Bingen i wygodnie rozsiadł się na podkładzie...
Chcąc dostać się do jego pracowni trzeba przejść obok dwóch ogromnych namiotów - w jednym ukryty jest złoty autobus, drugi służy jako plenerowy warsztat. Paweł Atlhamer oprowadza nas po swojej pracowni.
To artysta funkcjonujący niemal zawsze w relacji z innymi twórcami i przedstawicielami rozmaitych grup. Pomimo intensywnej współpracy z ludźmi, sam ze sobą także spędza dużo czasu.
Jego rzeźby są efemeryczne, delikatne, wydają się być bardzo kruche. Plastik jest jednym z ulubionych materiałów Pawła Atlhamera.
Uczy nas odkrywać świat na nowo. Sztukę umieszcza w rzeczywistości miasta, współpracując z lokalnymi społecznościami, a do muzeum i galerii wprowadza fragmenty prawdziwego świata. Interesuje go wspólne działanie i bycie razem. Reżyserując sytuacje między ludźmi Althamer nigdy nie porzucił dziedziny, którą studiował – rzeźby. Z kolei jego dmuchany 21-metrowy autoportret "Balon" , który zawisł nad parkiem Sempione w Mediolanie w 2007 roku, był wyzwaniem rzuconym klasycznej rzeźbie i autoportretowi.
W ramach projektu Almech z 2012 roku artysta zamienił prestiżowe muzeum Deutsche Guggenheim w Berlinie w filię zakładu swojego ojca – "Almech". Wspólnie z pracownikami zakładu na bieżąco produkował portret zbiorowy osób odwiedzających wystawę – na miejscu tworzył odlewy twarzy, które montowano na metalowych konstrukcjach i owijano niczym bandażami na bieżąco wytwarzaną masą polietylenową, na co dzień wykorzystywaną do produkcji plastikowych butelek.
Dzięki kolejnym inicjatywom artysty angażującym lokalną społeczność, w których rzeczywistość miesza się ze sztuką, odnowiono np. osiedlowy plac zabaw, wyremontowano klatkę schodową i zorganizowano podróże sąsiadów do Mali i Brukseli. Projektem, do którego Althamer zaprosił nie tylko mieszkańców, ale również najwybitniejszych artystów z różnych stron świata, jest ewoluująca wystawa sztuki współczesnej na terenie Parku Bródnowskiego.
Jako artysta nieustannie poszukuje. Także na drodze ascetycznej izolacji. Jeszcze w czasie studiów Althamer stworzył "Łódź i skafander astronauty" – rzeźbę-narzędzie służące do medytacji. Dziesięć lat później zbudował w centrum Warszawy "Domek na drzewie", które jako miejsce odosobnienia i "dzikości" pośrodku miejskiej aglomeracji, funkcjonowało przez kilka miesięcy. Pytamy artystę o odbiór dzieła sztuki.
Na początku lat 90 XX w., kiedy Paweł Atlhamer studiował na ASP w Warszawie, postanowił wyjechać do Afryki w poszukiwaniu nowych wrażeń artystycznych, których nie udało mu się poznać. Dopiero po powrocie do Warszawy, na Bródno, do blokowiska, w którym mieszkał, doznał olśnienia, że tak naprawdę szukał w Afryce tego, co miał pod swoim nosem - widok z okna, okolica, sąsiedzi, są tak naprawdę równie fascynujący, co jego wyobrażenie na temat tego, jak ma wyglądać sztuka i co może inspirować afrykańskiego rzeźbiarza. Wyprawa do krainy Dogonów była bardzo ważna dla wykształcenia się osobowości twórczej Pawła Althamera
W jego twórczości często powraca wątek podróży. Do jej wyobrażenia i doświadczenia w grupie Paweł Althamer powracał parę razy. W 2011 zaprosił mieszkańców Broniowa i Ostałówka do podróży złotym autokarem, który miał być miejscem spotkań i warsztatów. Rok później cała grupa pojechała do Mińska, gdzie artysta zorganizował występ polskiego i białoruskiego zespołu, chcąc zwrócić uwagę na sytuację polityczną Białorusi, a jako Koziołek Matołek przechadzał się na Mali. Czym dla niego są te podróże?
W ramach projektu „Wspólna sprawa” sąsiedzi przebrani w złote kombinezony najpierw spacerowali pomiędzy blokami niczym przybysze z obcej planety lub bohaterowie filmu science fiction. Innym razem jako pasażerowie złotego Boeinga 737 polecieli do Brukseli z okazji 20. rocznicy odzyskania wolności w Europie Środkowej. Złoci przybysze zagadywali krążący wokół budynku Expo tłum na temat historycznych wydarzeń w Polsce.
Pomiędzy akcjami i wystawami w najbardziej prestiżowych instytucjach Paweł Althamer jest pedagogiem. Od kilkunastu lat prowadzi warsztaty ceramiczne z grupą Nowolipie – osobami chorymi na stwardnienie rozsiane, dla których sztuka jest formą terapii i rehabilitacji. Tę współpracę zaczął jeszcze w ramach nieformalnych warsztatów plastycznych tuż po studiach, ale ich piątkowe spotkania trwają do dziś.
Rozmawiamy o współpracy Pawła Atlhamera z Grupą Nowolipie. Działa ona od 1995 roku przy Państwowym Ognisku Artystycznym na ulicy Nowolipki na warszawskiej Woli. Większość należących do niej osób to chorzy na stwardnienie rozsiane, dla których warsztaty ceramiczne są formą rehabilitacji i terapii. Z czasem cotygodniowe zajęcia prowadzone przez artystę Pawła Althamera przestały mieć jedynie charakter warsztatów stacjonarnych, ale przybrały także formę plenerów, warsztatów wyjazdowych oraz przygotowań i udziału w międzynarodowych wystawach.
W krakowskim Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK prezentowana jest wystawa „Pieśń ostateczna” – to wybór 20 kolaży autorstwa Pawła Althamera i Artura Żmijewskiego. Choć muzeum w tym momencie jest dla zwiedzających zamknięte, to można zaopatrzyć się w katalog wystawy i odpowiednio przygotować do zobaczenia ekspozycji po ponownym otwarciu instytucji. Althamer i Żmijewski studiowali razem na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wywodzą się z tych samych czasów i prądów myślowych i choć różnią w swojej sztuce, drogach którymi szli i pomysłach na opowiadanie świata i jego krytykę, tak we wspólnym dziele, jakim jest “Pieśń ostateczna”, niezwykle ciężkim zadaniem jest stwierdzić, kto czego dokonał - autorzy tworzą bardzo spójny duet. Od czasów studiów artyści przyjaźnią się i współpracują. Między 2017 a 2019 rokiem tworzyli kolaże odwołujące się do dzieł poetów.
