ON AIR
od 09:00 Czas Wolny z RMF Classic zaprasza: Dariusz Stańczuk

Poznaj różne twarze muzyki filmowej i klasycznej!


Koncerty obojowe Albinoniego były pierwszymi utworami w epoce baroku, w których ustanowiona została kolejność części szybka-wolna-szybka. Na płycie oprócz koncertów Vivaldiego i Cimarosy znajduje się także ulubiony przez wielu melomanów Koncert obojowy Marcella. Wykonawcą wszystkich koncertów na obój znajdujących się na płycie jest Heinz Holliger. Artysta tchnie w muzykę ducha poezji i liryzmu. Jego gra jest tęskna i elegijna w częściach wolnych, a mocna i sprężysta w częściach szybkich. Ta muzyka jest w stanie każdego podnieść na duchu i rozjaśnić nawet najmroczniejszy nastrój. – Gramophone

O kompozytorze:

Tomaso Albinoni (1671–1751) był człowiekiem wyjątkowo zamkniętym w sobie. Nie bratał się zbytnio z żadnym ze współczesnych mu kompozytorów. Miał za to doskonały zmysł do interesów, odziedziczony po ojcu, bogatym producencie papieru. Pozwalało mu to dobierać sobie odpowiednie towarzystwo wśród arystokracji i bogatych patronów, w których towarzystwie czuł się jak ryba w wodzie. Zważywszy na skryty i konserwatywny charakter zarówno człowieka, jak i jego kompozycji, trudno się dziwić, że nie wywarł dużego wpływu na innych kompozytorów, choć B ach skomponował cztery ze swoich fug na klawesyn na podstawie pomysłów wziętych z Sonat Triowych Albinoniego, op. 1. Będąc młodym człowiekiem, Albinoni marnował swój talent. Był wybitnie uzdolniony jako śpiewak, skrzypek i kompozytor, ale jako nastolatek prowadził życie uzdolnionego amatora. Mówił o sobie, że jest „dyletantem”, sugerując w ten sposób, że talent wykorzystuje dla przyjemności, a nie dla osiągnięcia korzyści finansowych. Wszystko się jednak zmieniło po olbrzymim sukcesie wydanych w 1694 r. Sonat Triowych, op. 1. W wieku dwudziestu trzech lat zawód muzyka wciągnął go bezpowrotnie, zwłaszcza po powodzeniu pierwszej opery, Zenobia, regina de’Palmireni. Przez pierwsze trzy dekady XVIII wieku Albinoni pławił się w blasku sławy jako uznany kompozytor koncertów, oper, a także muzyki kameralnej i wokalnej.Jednak kapryśna publiczność wenecka w końcu znudziła się powtarzanymi wciąż formułami operowymi. Żądała czegoś nowego, bardziej ekscytującego i przekonującego. Znalazłszy się w podobnej sytuacji, Haendel zakasał rękawy, po czym odniósł triumf komponując oratoria. Natomiast Albinoni poddał się całkowicie, w wyniku czego w latach trzydziestych i czterdziestych XVIII wieku właściwie przestał komponować. Z informacji na akcie zgonu wynika, że ostatnie dwa lata życia przeleżał w łóżku.

O utworach:

W dwunastu Concerti a Cinque Op. 7 (1715) Albinoniego wszechobecna jest forma ritornello, czyli powtarzająca się idea lub motyw muzyczny grany najpierw przez orkiestrę, a następnie odzwierciedlony w szeregu epizodów przez solistę. Forma ta stała się standardem dla wszystkich koncertów barokowych. Trzy koncerty obojowe znajdujące się na płycie (nr 3, 5, 6 – ścieżki 1-9) były pierwszymi tego rodzaju utworami w historii wydanymi przez kompozytora włoskiego. Co ciekawe, pisząc na obój, Albinoni wykazuje niebywałe wyczucie dla śpiewnych, łagodnych linii melodycznych, będących zupełnym przeciwieństwem olbrzymich skoków wiolinistycznych Vivaldiego, niepozwalających soliście na chwilę odpoczynku. 12 Concerti a Cinque, Op. 9 (1722) charakteryzuje się szlachetniejszym, bogatszym stylem kompozycji od op. 7. Przyczyną może być dedykacja dla Maksymiliana Emanuela, Elektora Bawarii, którego germański gust wskazywałby na wyeksponowanie głosów wewnętrznych (drugich skrzypiec i altówek) i na większą wylewność w muzyce. Albinoni sprostał tym wymaganiom z nawiązką, czego najlepszym przykładem jest Concerto nr 8 g-moll (ścieżki 10-12). Alessandro Marcello (1669–1747) różni się od pozostałych muzyków w niniejszej kolekcji tym, że komponowanie muzyki nie było jego podstawowym zajęciem. Pomimo, że był uznanym śpiewakiem i skrzypkiem, za życia był ceniony przede wszystkim jako poeta. Był również uzdolnionym matematykiem i filozofem. Do niedawna myślano, że Koncert Obojowy d-moll (ścieżki 13-15), skomponowany ok. 1717 r. i wydany w Amsterdamie jest dziełem brata kompozytora, Benedetta. W wyniku najnowszych badań ustalono jednak, że autorem Koncertu jest Alessandro. Bach był tak poruszony poetycką elokwencją utworu, że dokonał transkrypcji całego koncertu na klawesyn solo (BWV 974). Los nie był łaskawy dla Domenica Cimarosy (1749–1801). Był zapewne najsławniejszym z kompozytorów neapolitańskich, a mimo tego do czasów dzisiejszych przetrwała tylko jedna z siedemdziesięciu pięciu oper: Il Matrimonio segreto (Potajemne Małżeństwo). Podczas premiery dzieło tak się podobało oglądającemu je cesarzowi Leopoldowi II , że zażądał, jak się potem okazało, najdłuższego bisu w dziejach muzyki prosząc o powtórzenie całej opery tuż po obiedzie. Haydn dyrygował aż dwunastoma operami Cimarosy na dworze Esterházych, podczas gdy Mozart specjalnie skomponował arię z okazji wystawienia w Wiedniu opery I due baroni (Dwóch Baronów). Jak na ironię, jedynymi granymi dziś dziełami Cimarosy są aranżacje współczesne: Cimarosiana, suita orkiestrowa sklecona przez Gian Francesco Malipiero oraz rozkoszna adaptacja czterech sonat klawesynowych na koncert obojowy (ścieżki 16-19). Antonio Vivaldi był jednym z najpłodniejszych kompozytorów XVIII wieku. Napisał aż 500 koncertów, 86 sonat solowych i sonat triowych, 46 oper, a także znaczną ilość muzyki wokalnej. Vivaldi wstąpił do seminarium, a święcenia kapłańskie otrzymał w 1703 roku. Z powodu charakterystycznego koloru włosów otrzymał przydomek „Il prete rosso” (rudy ksiądz). Nie szukał jednak służby w kościele, tylko bardziej „kosmopolitycznej” pracy w świecie muzyki. W ciągu kilku tygodni został zatrudniony na stanowisku maestro di violino w Pio Ospedale della Pietr´, jednym z czterech sierocińców dla dziewczynek w Wenecji. W tym miejscu miał pozostać przez większość swojego życia, a prawie wszystkie koncerty, w tym Koncert Obojowy F-dur (ścieżka 20) oraz nietuzinkowy Koncert F-dur na 2 oboje, fagot, skrzypce i 2 rogi (ścieżka 21) komponował dla utalentowanych wychowanek sierocińca. Pierwotnie partia rogów była napisana dla trombon de caccia, czyli puzonu myśliwskiego.

O muzyce:

Albinoni jest jedynym z wielkich kompozytorów, który osiągnął popularność na podstawie jednego utworu, którego na dodatek nie skomponował on sam. Dojmujący gotycki marsz i nabrzmiałe rozwiązania harmoniczne słynnego Adagio na organy i smyczki zostały prawie w całości skomponowane przez muzykologa Remo Giazotto, który twierdził, że oparł utwór na rzekomo odkrytym przez niego fragmencie, którego jednak nikt nigdy nie widział. Pomijając ten fakt, nigdy nie było wątpliwości co do znaczenia kompozytora w historii muzyki. Tyle, że w odróżnieniu od jego wielkiego rówieśnika, Antonio Vivaldiego, Albinoni wprowadzał rewolucje po skromnie i cichu. Albinoni odegrał ważną rolę w ustaleniu trzyczęściowej formuły koncertu (szybko-wolnoszybko), a jego koncerty obojowe należą do najlepszych skomponowanych przez jakiegokolwiek włoskiego kompozytora. Ponadto, technika kompozytorska rozpoczynania szybkich części narzucającym się motywem muzycznym wykorzystanym potem do spięcia całości była później naśladowana przez niezliczonych następców Albinoniego. Pomimo niejasności wynikających z błędnego przypisania Albinoniemu wielu kompozycji (a także kilku innych, których pochodzenie jest wciąż niewyjaśnione), nie ma żadnych wątpliwości co do klasy jego utworów orkiestrowych i kameralnych. Jednak gatunkiem, który stanowi największą część kompozycji Albinoniego są opery. Znanych jest 53, ale jeśli wierzyć kompozytorowi, mógł ich skomponować ponad 80. Opery kompozytora są subtelne, brak w nich melodramatycznego teatru, przez co bardzo atrakcyjne, oryginalne utwory popadły w całkowite zapomnienie. W całości przetrwały zaledwie trzy opery. Pozostałe zaginęły, lub przetrwały po nich pojedyncze arie. W dzisiejszych czasach zapewne mogłyby przetrwać jedynie w postaci suit orkiestrowych.

Tomaso Albinoni
Koncerty obojowe
Tracklista:

Koncerty obojowe
Koncert B-dur, op. 7 nr 3 na obój, smyczki i continuo
1. Allegro 3.08
2. Adagio 2.44
3. Allegro 2.08

Koncert C-dur, op. 7 nr 5 na 2 oboje, smyczki i continuo*
4. Allegro 2.01
5. Adagio 1.39
6. Allegro 1.16

Koncert D-dur, op. 7 nr 6 na obój, smyczki i continuo
7. Allegro 2.55
8. Adagio 2.05
9. Allegro 2.15

K oncert g-moll, op. 9 nr 8 na obój, smyczki i continuo
10. Allegro 4.22
11. Adagio 2.19
12. Allegro 3.50

Heinz Holliger obój
Maurice Bourgue obój*
I Musici

Alessandro Marcello 1684–1750
Koncert obojowy d-moll

13. Andante e spiccato 3.28
14. Adagio 4.22
15. Presto 3.42

Heinz Holliger obój
I Musici

Domenico Cimarosa 1749–1801
Koncert obojowy C-dur

16. Introduzione (Larghetto) 2.17
17. Allegro 2.36
18. Siciliana 2.59
19. Allegro giusto 2.19

Heinz Holliger obój
I Musici

Antonio Vivaldi 1678–1741
20. Koncert obojowy F-dur, RV456* 7.39
21. Koncert F-dur na 2 oboje, fagot, 2 rogi i skrzypce 11.41

Neil Black – obój*
Neil Black, Celia Nicklin – oboje
Martin Gatt – fagot
T imothy Brown, Robin Davis – rogi
I ona Brown – skrzypce
A cademy of St Martin in the Fields / Sir Neville Marriner

Słuchaj RMF Classic i RMF Classic+ w aplikacji.

Pobierz i miej najpiękniejszą muzykę filmową i klasyczną zawsze przy sobie.

Aplikacja mobilna RMF Classic