Poznaj różne twarze muzyki filmowej i klasycznej!


Koncert wiolonczelowy został skomponowany w Nowym Jorku i później poprawiony w Czechach. Zdobył natychmiastowe uznanie, również samego Brahmsa: „Gdybym wiedział, że wiolonczela jest zdolna do takich rzeczy, sam bym napisał ten koncert!” „Koncert wiolonczelowy Dvorˇáka, a zwłaszcza pełne czułości Adagio, w interpretacji Juliana Lloyda Webbera, przesycony jest gorącym uczuciem. Solistę sumiennie wspiera towarzysząca mu Orkiestra Filharmonii Czeskiej pod dyrekcją Vaclava Neumanna” – Gramophone

O kompozytorze:

Od rzeźni do Carnegie Hall. Tak jednym zdaniem można podsumować życie Antonína Dvorˇáka. Wielki kompozytor czeski wraz z Bedrˇichem Smetaną zdobył sławę i uznanie jako orędownik narodowej tożsamości i niezależności kulturowej. Stał się faworytem brytyjskiej publiczności i artystów. Napisał ważne dzieła dla Festiwalu w Birmingham, a także regularnie dyrygował w Londynie. Sława Dvorˇáka dotarła za Atlantyk, po czym wzrosła po zaakceptowaniu przez kompozytora posady dyrektora National Conservatory w Nowym Jorku. W 1891 roku kompozytor poprowadził premierę Te Deum w Carnegie Hall. Pomimo, że tęsknił za ojczyzną, podpisał kolejny kontrakt, przedłużając pobyt w Stanach Zjednoczonych o kolejne trzy lata. Po powrocie do Pragi i objęciu stanowiska dyrektora tamtejszego konserwatorium, został uhonorowany serią koncertów i uroczystości publicznych z okazji swoich sześćdziesiątych urodzin. Obchody umocniły status kompozytora jako legendy czeskiej muzyki. Ojciec Dvorˇáka był rzeźnikiem i karczmarzem. Często zabawiał klientów i gości, a także wciąż powiększającą się rodzinę, grą na cytrze. Wbrew powszechnemu przekonaniu i istnieniu fałszywego dyplomu czeladnika, Dvorˇák nie uczył się zawodu rzeźnika. Rodzice wspierali błyskawiczne postępy syna w muzyce, rozpoczęte dzięki lekcjom u miejscowego kantora i organisty i kontynuowane po ukończeniu 16 roku życia w szkole dla organistów w Pradze. Dvorˇák grał na altówce w orkiestrze Teatru Tymczasowego pod dyrekcją Bedrˇicha Smetany. Grał również w tejże orkiestrze, kiedy dyrygował nią Richard Wagner.

O utworach:

Pierwsze szkice do Koncertu wiolonczelowego h-moll powstały wiosną 1894 r., choć większość pracy nad utworem kompozytor wykonał w zimie, pod koniec pobytu w Ameryce. Do dziś nie wiadomo, czy do napisania tego wspaniałego dzieła kompozytora natchnął Hanus Wihan, największy czeski wiolonczelista ówczesnych czasów, czy Victor Herbert, przyjaciel Dvorˇáka i wiolonczelista Filharmoników Nowojorskich (a zarazem kompozytor popularnych operetek). Po powrocie do Pragi Dvorˇák dokonał w Koncercie poważnych poprawek: „Skończyłem pisać Koncert w Nowym Jorku, lecz kiedy wróciłem do Czech całkowicie przerobiłem końcówkę. W ostatniej części Dvorˇák zamieszcza cytat z wolnej części utworu, opartej na melodii pieśni „Let Me Wander Alone in My Dreams” z cyklu op. 82, którą kompozytor zawsze kojarzył ze śmiercią ukochanej bratowej, Józefiny Kauric. Koncert do tego stopnia spodobał się Johannesowi Brahmsowi, jednemu z największych wielbicieli Dvorˇáka, że miał wykrzyknąć: „Gdybym wiedział, że wiolonczela jest zdolna do takich rzeczy, sam bym napisał ten koncert!” Z kolei VIII Symfonię Dvorˇák skomponował z wrodzoną mu łatwością i polotem. Pracę nad utworem rozpoczął pod koniec sierpnia 1889 r. W ciągu zaledwie miesiąca gotowy był zarys całości, a w kolejny miesiąc błyskotliwa partytura została zakończona. Kompozytor dyrygował premierowym wykonaniem Symfonii w Pradze 2 lutego 1890 r. Utwór został opatrzony dedykacją „Czeskiej Akademii Nauk im. Cesarza Franciszka Józefa”, której członkiem Dvorˇák był od niedawna. Kompozytor zaprezentował także Symfonię jako pracę z kompozycji w zamian za doktorat honoris causa przyznany przez Uniwersytet Cambridge. Fritz Simrock, wydawca kompozytora, wciąż balansował pomiędzy majątkiem zbijanym na popularnych, lżejszych utworach, takich jak Tańce Słowiańskie czy Humoreska Ges-dur, a stratami ponoszonymi na publikacji poważnych dzieł symfonicznych. Tak więc za VIII Symfonię Simrock zaoferował Dvorˇákowi marne 1 000 marek (za VII Symfonię kompozytor otrzymał 6 000 marek). Kompozytor natychmiast oferował zatem sprzedaż swojego najnowszego arcydzieła firmie Novello. Symfonia natychmiast stała się niezwykle popularna. Wielki dyrygent Hans Richter poprowadził premierowe wykonanie dzieła w Wiedniu 4 stycznia 1891 r. Wkrótce Richter doniósł Dvorˇákowi: „Z pewnością byłby Pan zadowolony z wykonania. Wszyscy uważamy, ze jest to dzieło wspaniałe, więc podeszliśmy do niego z entuzjazmem. Po koncercie jadłem obiad z Brahmsem i wznieśliśmy toast za zdrowie nieobecnego niestety ojca Czwartej (numer ten został nadany pierwszej wersji Symfonii, która ukazała się drukiem). Vivat sequens!”

O muzyce:

Na początku lat siedemdziesiątych XIX w. Dvorˇák zaczął zdobywać uznanie jako zdolny, młody kompozytor, podobnie jak Smetana komponujący opery po czesku. W 1900 r. wsławił się Rusałką, dziełem wprost ociekającym motywami ludowymi, określanym jako liryczna bajka. Pomimo oszałamiających sukcesów odniesionych dzięki późnym symfoniom i dziełom kameralnym, kompozytor był najbardziej dumny właśnie ze swoich oper. Dzięki nieocenionemu wsparciu Brahmsa muzyka Dvorˇáka stała się znana również za granicą. W 1883 r. kompozytor otrzymał zaproszenie do Londynu w celu poprowadzenia koncertu złożonego z własnych dzieł. W latach osiemdziesiątych XIX w. Dvorˇák często wracał do Londynu, by doglądać premierowych wykonań ważniejszych dzieł, w tym między innymi VII Symfonii i Requiem. Premierowe wykonanie Koncertu wiolonczelowego miało miejsce w Londynie, w marcu 1896 r. Utwór wkrótce zyskał bardzo dużą popularność. Natomiast symfonia zwana „Z Nowego Świata” zapewniła Dvorˇákowi miejsce wśród najlepszych kompozytorów w historii muzyki.

Antonín Dvořák
Koncert wiolonczelowy
Tracklista:

Koncert wiolonczelowy h-moll op. 104
1. I Allegro
2. II Adagio ma non troppo
3. III Allegro moderato

Julian Lloyd Webber – wiolonczela
Czech Philharmonic Orchestra
Vaclav Neumann

Symfonia G-dur op. 88 nr 8
4. I Allegro con brio
5. II Adagio
6. III Allegretto grazioso – Molto vivace
7. IV Allegro ma non troppo

Budapest Festival Orchestra
Iván Fischer

Słuchaj RMF Classic i RMF Classic+ w aplikacji.

Pobierz i miej najpiękniejszą muzykę filmową i klasyczną zawsze przy sobie.

Aplikacja mobilna RMF Classic