18 maja 2022 r., godz. 16:00
Sala Senacka Politechniki Krakowskiej, ul. Warszawska 24
Program:
Krzysztof Penderecki (1933–2020)
I Kwartet smyczkowy (1960)
III Kwartet smyczkowy „Kartki z niezapisanego dziennika” (2008)
Anton Webern (1883–1945)
Langsamer Satz (1905)
Kwartet smyczkowy Dafô
Prowadzenie: dr hab. Piotr Romańczyk, prof. PK
***
Kwartet Dafô należy do najwybitniejszych wykonawców polskiej muzyki kameralnej. Powstał w 1993 roku i był wówczas pierwszym w Polsce żeńskim kwartetem smyczkowym. Tworzą go Justyna Duda (I skrzypce), Danuta Augustyn (II skrzypce), Aneta Dumanowska (altówka), Anna Armatys (wiolonczela) – absolwentki krakowskiej Akademii Muzycznej. W 2000 roku zespół uzyskał dyplom z wyróżnieniem w Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst w Stuttgarcie w klasie mistrzowskiej prowadzonej przez Kwartet Melos. Artystki doskonaliły swe umiejętności także w trakcie kursów prowadzonych przez członków Kwartetu Śląskiego, Quartetto Italiano, Kwartetu im. Borodina i Kwartetu Tokyo.
Kwartet Dafô uczestniczył w licznych festiwalach muzyki współczesnej, zarówno w Polsce (m.in. Warszawska Jesień, Wielkanocny Festiwal im. Ludwiga van Beethovena, Festiwal Muzyki Polskiej), jak i poza jej granicami (m.in. Ludwigsburger Festspiel, New Europe w Nowym Jorku, Oberstdorfer Musiksommer, Europalia, Forum Ost-West). Zespół współpracował też z najwybitniejszymi współczesnymi kompozytorami: Krzysztofem Pendereckim, Krzysztofem Meyerem, Pawłem Mykietynem, Markiem Stachowskim, Hanną Kulenty, Krystyną Moszumańską-Nazar, Pawłem Szymańskim, Johnem Kingiem.
Dokonania Kwartetu Dafô zdobyły duże uznanie, a muzycy otrzymali wiele prestiżowych nagród. Zespół może poszczycić się kilkoma Nagrodami Muzycznymi „Fryderyk”, przyznawanymi przez Akademię Fonograficzną – w 1999 i 2002 roku za płyty „Polskie kwartety smyczkowe XX wieku. Część I i II” (PWM/DUX), a także w 2009 roku (kategoria Album Roku Muzyka Współczesna) za nagranie z udziałem Dafô płyty „Speechless Song” z muzyką Pawła Mykietyna (PWA) oraz w 2012 roku za krążek CD/DVD „Łukaszewski & Bembinow. Kolędy i Pastorałki” (DUX). Dafô zdobył nagrodę „Supersonic Pizzicato” za płytę „Penderecki. String Quartets, String Trio, Clarinet Quartet” (DUX), a nagranie płytowe III Kwartetu smyczkowego „…pieśni śpiewają” H.M. Góreckiego (DUX) zostało wyróżnione przez brytyjski magazyn Gramophone, MusicWeb International, portal muzyczny Pizzicato, francuski magazyn „Classica” oraz nominacją Fryderyk 2019.
Awangarda i neoromantyzm
W trakcie dzisiejszego koncertu usłyszymy dwie kompozycje Krzysztofa Pendereckiego. Pierwsza to awangardowy, sonorystyczny I Kwartet (1960), w którym zasadniczą rolę formotwórczą pełnią niekonwencjonalna artykulacja i dynamika. Inspiracją dla kompozytora była muzyka elektroakustyczna tworzona w latach pięćdziesiątych w radiowych studiach eksperymentalnych. Drugą kompozycją jest III Kwartet (2008) – jednoczęściowe, osobiste dzieło, opatrzone podtytułem Kartki z niezapisanego dziennika, będące podsumowaniem półwiecza kompozytorskich doświadczeń. Poszczególne fragmenty tej osobliwej „rozmowy z własną pamięcią” następują attacca. Nostalgiczne Grave, które rozwija się na kształt scherza, wartkie, pełne rozmachu Vivace przerywane przez pauzy generalne, potem urywki walca (Tempo di valse) przywołane z oddali i towarzyszące chwili sentymentalnej, następnie wzruszające Adagio Notturno ze śpiewną melodią i tajemniczym finałem i znów Vivace. Taniec huculski wpleciony między akordy to zapamiętana przez kompozytora melodia grana niegdyś przez Jego ojca. Całość opowieści zamyka refleksyjne Tranquillo z motywami wywiedzionymi z huculskiego tematu. Koncert zwieńczy wczesna kompozycja Antona Weberna – liryczne Langsamer Satz („wolna część”, 1905), dzieło tonalne o dużym ładunku emocjonalnym, zakorzenione w estetyce późnego romantyzmu. Inspiracją do powstania utworu stała się górska wyprawa, którą Webern odbył ze swoją przyszłą żoną.
Krzysztof Penderecki i Jego muzyka w Politechnice Krakowskiej
Z okazji jubileuszu 80. urodzin Maestro Krzysztofa Pendereckiego, w Politechnice Krakowskiej odbyło się 8 maja 2013 roku wyjątkowe spotkanie z Mistrzem i Jego muzyką – „Od eksperymentu do Wielkiej Syntezy”. Na program koncertu złożyły się utwory: Polymorphia na 48 instrumentów smyczkowych (1961) – uczestnicy wysłuchali nagrania orkiestry Aukso pod batutą Krzysztofa Pendereckiego, Capriccio na obój i 11 instrumentów smyczkowych (1964) w wykonaniu Witolda Wróbla i Bugla Ensemble oraz III Kwartet smyczkowy (2008) w interpretacji Kwartetu Dafô.
Profesor Penderecki był gościem „Muzycznego kanonu chemika”. Jest to interdyscyplinarny przedmiot prowadzony od 2011 roku na Wydziale Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej przez dr. hab. Piotra Romańczyka, prof. PK i dr. inż. Stefana Kurka (melomanów i pracowników naukowych PK). W realizacji zajęć współpracuje także dr hab. Danuta Augustyn – skrzypaczka i profesor Akademii Muzycznej w Krakowie oraz dr. Stanisław Bromboszcz – pianista i kompozytor, adiunkt w Akademii Muzycznej w Katowicach. Celem „Muzycznego kanonu chemika”, oprócz przedstawienia relacji między muzyką i nauką, jest kształtowanie wrażliwości i świadomości muzycznej przyszłych absolwentów uczelni technicznej. W trakcie zajęć studenci słuchają kompozycji należących do kanonu muzyki poważnej, zapoznają się z elementami estetyki muzycznej oraz uczestniczą w koncertach kameralnych i spotkaniach z wybitnymi instrumentalistami i pedagogami.
Dzisiejszym koncertem Politechnika Krakowska upamiętnia postać wielkiego kompozytora. Wspominamy także spotkanie z Profesorem w murach naszej uczelni. Są przeżycia, które pozostają na zawsze w nas jako część bogactwa wewnętrznego. Spotkanie z Maestro Pendereckim i jego muzyką do takich właśnie przeżyć należy.
