Tegoroczne astronomiczne Lato, rozpocznie się południową porą, w czwartek 21 czerwca o godz. 12.07 – kiedy to Słońce w swej rocznej wędrówce po Ekliptyce, oddali się najbardziej na północ od równika niebieskiego, osiągając punkt przesilenia letniego, zwany punktem Raka. W tym dniu w Niepołomicach, Słońce w chwili przejścia przez południk, góruje nad horyzontem na wysokości prawie 63 i pół stopnia. Wzejdzie tego dnia o godz. 4.30, a zajdzie o 20.53, zatem dzień będzie trwał 16 godzin i 23 minuty; będzie to najdłuższy dzień (i najkrótsza noc) tego roku, a dłuższy od najkrótszego dnia zimowego w Niepołomicach, aż o 8 godz. i 18 minut.
Najwcześniej Słońce wzejdzie u nas w dniu 15 czerwca (godz. 4.30) i takich wczesnych wschodów Słońca będziemy doświadczać przez 8 kolejnych dni. Najpóźniej zajdzie w dniu 20 czerwca (godz. 20.53), i tak późnych zachodów Słońca będzie aż 10. Dni w których Słońce będzie najdłużej nad horyzontem, doświadczymy przez cały tydzień od 17 do 24 czerwca. W tym też okresie, na św. Jana (24.VI), często padają obfite deszcze. Po tegorocznej kapryśnej wiośnie, być może one u nas nie wystąpią. Tak czy inaczej będzie z pogodą, to na Dzień Dziecka, Słońce wzejdzie o godz. 4.36, a zajdzie o godz. 20.40. Dzień będzie trwał 16 godz. i 4 minuty; będzie jeszcze krótszy o 19 minut od najdłuższego dnia roku. Natomiast ostatniego czerwca, Słońce wzejdzie o godz. 4.34, a schowa się pod horyzontem o godz. 20.52 i dzień będzie niezauważalnie, ale już krótszy od najdłuższego dnia roku o 5 minut.
Aktywność magnetyczna Słońca w czerwcu będzie na niskim poziomie, jedynie co nieco podwyższona na końcu każdej dekady miesiąca. Pamiętajmy, iż obserwacje plam na Słońcu prowadzimy wyłącznie przy zastosowaniu odpowiednich filtrów spektralnych, lub rzutowanego na ekran obrazu Słońca z lunety. Zainteresowanych takimi obserwacjami naszej gwiazdy, zapraszamy do Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego, szczególnie zaś w czasie trwania XXVII Dni Niepołomic. Będą wtedy zorganizowane specjalne pokazy Słońca.
Księżyc powita Lato w pierwszej kwadrze. Zatem bardzo krótkie, ale bezksiężycowe noce będziemy mieli w drugiej dekadzie czerwca, a kolejność faz Księżyca będzie następująca: ostatnia kwadra 6.VI. o godz. 20.32, nów 13.VI. o godz. 21.43, pierwsza kwadra 20.VI. o godz. 12.51 i pełnia 28.VI. o godz. 06.53. W apogeum (najdalej od Ziemi) będzie Księżyc dwukrotnie: 2.VI. o godz. 19 i 30.VI. o godz. 05, a w perygeum (najbliżej Ziemi) będzie 15.VI. o godz. 02.
Jeśli chodzi o planety, to dopiero od 14.VI. Merkurego znajdziemy z trudem, bardzo nisko na wieczornym niebie, tuż po zachodzie Słońca.
Podobnie Wenus, przez cały miesiąc jawi się nam jako Gwiazda Wieczorna, ale ona zdecydowanie króluje swym blaskiem na wieczornym niebie.
Mars, dostępny będzie od późnego wieczora do obserwacji, goszcząc w gwiazdozbiorze Koziorożca. Powoli będzie się zbliżał do lipcowej (27.VII.) opozycji, wtedy będzie widoczny na niebie przez całą noc.
Jowisz, po majowej opozycji, widoczny jest na niebie przez całą noc w gwiazdozbiorze Wagi. W dniu 23.VI. o godz. 21, Księżyc po pierwszej kwadrze, zbliży się do tej planety na odległość 4 stopni. Zjawisko będzie widoczne wysoko nad wschodnim horyzontem.
Saturn przebywający w gwiazdozbiorze Strzelca, będzie w opozycji do Słońca w dniu 27.VI. , dlatego możemy go obserwować przez całą noc. Nad ranem 01.VI. o godz. 03, do tej planety zbliży się na odległość 1.6 stopnia Księżyc dwa dni po pełni.
Uran gości w gwiazdozbiorze Barana, a widoczny jest nisko nad horyzontem na wschodnim niebie, aż do świtu. Neptuna w Wodniku, można obserwować również na wschodnim niebie, w drugiej połowie nocy. Aby dostrzec te dwie ostatnie planety gołym okiem, trzeba mieć jednak sokoli wzrok.
Natomiast w dniach od 22.VI. do 2.VII., będzie możliwość zliczania meteorów z czerwcowego roju Bootydów (czyli wylatujących z gwiazdozbioru Wolarza). Maksimum ich aktywności przypada na 27.VI., a Księżyc w pełni, będzie nam zdecydowanie przeszkadzał w wieczornych obserwacjach.
Dla najciekawszych zjawisk do obserwacji na czerwcowym niebie, najlepiej będzie wykorzystać lunety Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach (tel. 12-281-15-61) lub informację na moa.edu.pl, byle pogoda nam dopisywała. Zaś z drugiej strony, nasuwa się takie staropolskie przysłowie:
„ Grzmoty czerwca rozweselają rolnikom serca”
Wobec takich prognoz, życzę Państwu, u progu zbliżających się wakacji i nadchodzącego sezonu urlopowego, samych słonecznych i ciepłych dni, z jak najmniejszą ilością burz.
Adam Michalec MOA
