SONATOWA FORMA

Encyklopedia muzyki RMF Classic

Początkowa litera hasła w Encyklopedii:

SONATOWA FORMA

sonatowa forma, allegro sonatowe, forma muz., jedna z gł. w muzyce instrumentalnej XVIII–XIX w., formę taką przybierała z reguły pierwsza część › sonaty (ze względu na szybkie tempo część ta była zw. allegrem sonatowym), rzadziej ostatnia część sonaty, czyli finał; f.s. bywała też podstawą utworów jednoczęściowych, takich jak uwertura czy poemat symfoniczny. Wyróżnia się w niej 3 fazy: ekspozycję, przetworzenie i repryzę ; niekiedy ekspozycja zostaje poprzedzona wstępem, a repryza zwieńczona kodą (› coda). W ekspozycji są ukazane kolejno: temat pierwszy (główny), łącznik modulujący (› modulacja), temat drugi (poboczny), występujący w nowej tonacji, zazwyczaj pokrewnej, oraz epilog ; kontrastujące pod względem wyrazowym i tonalnym oba tematy (stanowiące podłoże tzw. dualizmu tematycznego) stają się w przetworzeniu przedmiotem przeróbki i snucia motywicznego, zw. pracą tematyczną; repryza nawiązuje budową do ekspozycji, ale jest utrzymana w całości w tonacji zasadniczej (tzn. w tonacji pierwszego tematu). F.s. rozwinęli klasycy wiedeńscy: J. Haydn, W.A. Mozart, L. van Beethoven; w XIX w. podjęto próby jej połączenia z sonatą (F. Liszt); w XX w. (zwł. w 2. poł.), f.s., wskutek odejścia od systemu › dur-moll, straciła na znaczeniu.

Encyklopedia muzyki RMF Classic

Podziel się ze znajomymi:

Popularne hasła w Encyklopedii: