„Deptane są wszystkie ideały twórców PEN Clubu” – powiedziała Aleksijewicz białoruskiej niezależnej gazecie „Nasza Niwa”, która w środę cytuje wypowiedź noblistki.
Aleksijewicz wyjaśniła, że powodem jej decyzji było niedawne wykluczenie z rosyjskiego PEN Clubu niezależnego dziennikarza Siergieja Parchomienki. Potępiła również tchórzliwość członków organizacji, którzy odmówili m.in. wystąpienia w obronie ukraińskiego reżysera Ołeha Sencowa odbywającego karę w rosyjskim łagrze w Jakucji.
„Podobnie było w czasach Stalina – pisarze, organizacje literackie zachowywały się tak tchórzliwie. Ale Putin odejdzie, a ta strona w historii PEN Clubu pozostanie” – oceniła Aleksijewicz.
Parchomienko został wyrzucony z rosyjskiego PEN Clubu pod koniec ubiegłego roku; zarzucono mu "prowokacje sprzeczne z celami i zadaniami organizacji”. Według samego Parchomienki chodzi o skierowany do prezydenta Rosji Władimira Putina apel o ułaskawienie reżysera Ołeha Sencowa, zatrzymanego w czasie akcji protestu na Krymie wiosną 2014 r. i skazanego na 20 lat łagru za zarzucane mu przygotowywanie zamachów terrorystycznych. W obronie Sencowa występowały organizacje międzynarodowe i artyści z wielu krajów. Apel w jego sprawie wystosowała m.in. Polska Akademia Filmowa.
24 grudnia niezależne media rosyjskie informowały o liście w obronie reżysera, który miało podpisać kilkudziesięciu członków tamtejszego PEN Clubu. Wkrótce potem władze organizacji odcięły się od tej inicjatywy.
„PEN Club deklarował, że to nie jest sprawa pisarzy – stawanie w czyjejś obronie, domaganie się czegoś. Sprawą pisarzy jest siedzieć cichutko i pisać, tzn. lizać władzy buty” – powiedziała Aleksijewicz.
W reakcji na wykluczenie Parchomienki z literackiego klubu wystąpili także rosyjscy pisarze Borys Akunin, Aleksandr Iliczewski i poeta Lew Rubinsztejn.
„Długo proszono mnie, bym nie odchodziła, przecież (wcześniej) i tak odeszły już dziesiątki szlachetnych osób: (Ludmiła) Ulicka, (Władimir) Wojnowicz, inni. Pozostawałam tam, bo ludzie postępowi liczyli, że uda się wytrwać w tej walce, że ciemna strona nie zwycięży. Ale się nie udało” – podsumowała Aleksijewicz.
PEN Club to międzynarodowe stowarzyszenie pisarzy, które istnieje od 1922 r. Aleksijewicz pozostaje członkinią białoruskiego oddziału tej organizacji.
Laureatka literackiego Nobla z r. 2015 Swietłana Aleksijewicz - pisarka i dziennikarka - urodziła się na Ukrainie, mieszka na Białorusi, tworzy w języku rosyjskim.
Z Mińska Justyna Prus
