Niezwykle rzadki druk z bazylejskiej drukarni zatytułowany po łacinie "Christophorus Columbus, De insulis nuper in mari Indico inventis" ("O wyspach na Oceanie indyjskim niedawno odkrytych") będzie licytowany 30 stycznia na aukcji w firmie Nate D. Sanders Auctions.
Świetnie zachowany inkunabuł liczący 56 stron zdobią drzeworyty mistrza niemieckiego renesansu Duerera ukazujące lądowanie na Hispanioli (Haiti), portret króla Hiszpanii Ferdynanda II z tarczami herbowymi Kastylii i Leonu, imaginacyjną mapę wysp odkrytych przez włoskiego żeglarza, budowę fortu La Navidad i statek pod pełnymi żaglami na oceanie.
Ten rzadki starodruk pojawił się na aukcjach ostatni raz ponad 40 lat temu.
List Kolumba napisany został w połowie lutego 1493 roku na karaweli La Nina wracającej z odkrytych właśnie Antyli. Został natychmiast wysłany do króla po przybyciu 14 marca do Lizbony. Adresatami, oprócz katolickich władców, byli też patron Kolumba, minister finansów Ferdynanda II, który przekonał królową Izabelę do wsparcia wyprawy do Indii Zachodnich, oraz królewski skarbnik Raphael Sanxis.
Przetłumaczony został na łacinę do celów propagandowych, do wydania książkowego. Zaczęto wydawać je niemal zaraz po przybyciu Kolumba do Hiszpanii, co miało miejsce już w kwietniu 1493 roku w Barcelonie, gdzie ukazała się wersja hiszpańska, a następna - już łacińska - zaledwie miesiąc później w Rzymie. Łacińskie przekłady wydawano w roku powrotu Kolumba do Europy wielokrotnie - w Bazylei, Paryżu i Antwerpii.
W ciągu czterech lat list Kolumba miał 15 znanych wydań w 10 europejskich miastach: siedem łacińskich, pięciokrotnie wznawianą wierszowaną włoską parafrazę, jedno niemieckie i kolejne hiszpańskie w Valladolid w 1947 roku. Należy pamiętać przy tym, że w końcu XV wieku nakłady osiągały liczbę kilkuset egzemplarzy, często jednak nie wyższą niż 100.
Specjaliści oceniają, że między 1493 a 1500 rokiem łącznie ukazało się drukiem 17 wydań listu Kolumba - ok. 3 tys. egzemplarzy - co jak na owe czasy daje mu pozycję bestsellera. Następne opisy Nowego Świata po kolejnych podróżach Kolumba nie miały już ani takich nakładów, ani takiego wzięcia.
Z dziewięciu łacińskich wydań z lat 1493-1500 niektóre zachowały się jedynie w jednym lub dwóch egzemplarzach.
Oferowany na aukcji inkunabuł należał do kolekcji zgromadzonej przez Roberta Menziesa, 12. premiera Australii, który stanowisko to sprawował łącznie przez 18 lat, w latach 1939-1941 i 1949-1966, i stał na czele 10 gabinetów federalnych.
Firma Nate D. Sanders Auctions specjalizuje się w rękopisach, listach i memorabiliach oraz szczyci tym, że obiekty z jej aukcji osiągają najwyższe światowe ceny.
Monika Klimowska
