Jak poinformowała PAP redakcja culture.pl, opera "Pasażerka" Mieczysława Wajnberga jest nominowana do nagrody "Złotej Maski" w czterech kategoriach: najlepsza produkcja operowa, najlepszy dyrygent, najlepszy reżyser oraz najlepsza rola żeńska (Nadzieżda Babincewa za rolę Lizy).
Spektakl zostanie zaprezentowany 18 marca 2018 r. na nowej scenie Teatru Bolszoj w Moskwie. Ogłoszenie laureatów i wręczenie nagród odbędzie się 15 kwietnia. Polskim partnerem spektaklu jest Instytut Adama Mickiewicza.
Premiera opery "Pasażerka" Mieczysława Wajnberga odbyła się 15 września 2016 r. w Teatrze Opery i Baletu w Jekaterynburgu. Była to pierwsza pełna inscenizacja tej opery w Rosji.
Przedstawienie zostało przygotowane przez Oliviera von Dohnanyi, głównego dyrygenta Teatru Opery i Baletu w Jekaterynburgu, oraz Thaddeusa Strassbergera, amerykańskiego reżysera i scenografa. Kostiumy zaprojektowała Vita Tzkun.
"Pasażerka", która była pierwszym utworem operowym w bogatym dorobku Wajnberga, powstała w 1968 r. Libretto na podstawie powieści Zofii Posmysz o tym samym tytule napisali Jurij Łukin i Aleksander Miedwiediew. Przeżycia wojenne i powojenne autorki, pierwotnie zostały przez nią opracowane jako słuchowisko radiowe pt. "Pasażerka z kabiny 45", a następnie rozbudowane do rozmiarów powieści.
Premiera pełnej inscenizacji opery odbyła się dopiero w 2010 r. na Festiwalu Operowym w Bregencji w Austrii. "Pasażerka" opisuje rejs luksusowym transatlantykiem, w czasie którego Polka Marta rozpoznaje w eleganckiej kobiecie Lizie, nadzorczynię SS z obozu koncentracyjnego Auschwitz. Marta w czasie wojny była więźniarką tego obozu.
"Złota Maska" to najważniejszy rosyjski festiwal teatralny i najbardziej prestiżowa państwowa nagroda wręczana od 1994 r. we wszystkich kategoriach teatralnych: teatr dramatyczny, opera, balet, operetka, musical i teatr lalkowy.
Mieczysław Wajnberg był kompozytorem polsko-żydowskiego pochodzenia. Urodził się 8 grudnia 1919 r. w Warszawie. Do wybuchu II wojny światowej studiował w klasie fortepianu w warszawskim konserwatorium. W 1939 r. przeniósł się na Wschód – w Mińsku uczył się dyrygentury u Zołotariowa, po 1941 r. pojechał do Taszkientu, gdzie spędził kolejne dwa lata. W 1943 r. przeniósł się do Moskwy i tam spędził resztę życia. Zmarł 26 lutego 1996 r.
Wajnberg tworzył przede wszystkim muzykę instrumentalną, zwłaszcza orkiestrową. W jego dorobku znalazły się 22 symfonie, poemat symfoniczny, koncerty na instrumenty solowe z towarzyszeniem orkiestry, muzyka kameralna (kwartety smyczkowe, sonaty) i solowa (głównie fortepianowa).
Olga Łozińska
